“Natuurlijk weet ik hoe ze heet”.

Hij kijkt de spreker, zijn zoon, quasi boos aan. En om te bewijzen dat hij het weet, kijkt hij me aan en noemt mijn naam. We zijn nooit grote vrienden geweest en ik heb hem lang niet gezien, maar ik zie dat hij blij is dat ik er ben. En ik ben dat ook. Ik moet op de stoel naast hem gaan zitten. Als we de ziekenhuiskamer binnen komen zit hij aan tafel en haalt een doosje handschoenen leeg om ze vervolgens weer terug te proppen. Hij vraagt of we zijn bril ook gezien hebben. Hij informeert naar mijn ouders en weet ook nog wel dat mijn vader politieagent was. Hij is redelijk helder. De diagnose Alzheimer is net officieel gesteld. Dit is er geworden van mijn schoonvader. En het is nog maar het begin. Hij is met veel moeite naar het ziekenhuis gepraat. Omdat hij een ontsteking had, en medicijnen weigerde, was dit noodzakelijk. Maar hij heeft zich tot het uiterste verzet. Onbewust zal hij geweten hebben dat hij nooit zou terugkeren naar zijn huis. En daar wou hij nu juist sterven. Hij heeft een intrieste blik in zijn ogen. Het was al nooit een blijmoedig man, tenminste niet zolang ik hem ken. Twee zoons verliezen hakt er wel in. Een markante persoonlijkheid, dat zeer zeker wel.

Bovenstaand stukje heb ik geschreven, begin december 2008, nadat we uit het ziekenhuis kwamen.

En ineens wordt het een In Memoriam.

De toestand wordt onhoudbaar in het ziekenhuis. Hij loopt ’s nachts over de gang en bezoekt andere zieken. Men is daar niet berekend op iemand met Alzheimer. Er wordt een plekje gezocht in een verpleegtehuis. Midden december brengen we hem naar Wilhelminaoord. Onderweg leest hij alle teksten voor, op voorbijkomende bestelauto’s. Als we het terrein oprijden ziet schoonvader het bord staan en zwijgt. Voor ons is dit wel de beste plek, die we kunnen vinden, om hem naar toe te brengen. Mooie omgeving in de landerijen, waar hij zo van houdt, wijds uitzicht. Het is een ouder gebouw, met oude spullen, geen steriel nieuw tehuis. Hier past hij het best. Maar hij trekt zich steeds meer in zichzelf terug. Er komen nog weinig heldere momenten. En dan heerst er griep. Hij krijgt er longontsteking bij en het wordt duidelijk dat hij niet meer de kracht heeft om hier bovenop te komen. Op zaterdagmorgen worden de kinderen gebeld. Het is mooi om te zien dat ze allemaal bij zijn bed zitten. Veel contact is er niet onderling. Sommigen hebben elkaar lang niet gezien. Er zijn ook een paar kleinkinderen bij en zelfs een achterkleinzoon. Hij ademt zwaar, maar zijn toestand is redelijk stabiel. ’s Avonds gaan de meesten naar huis om te slapen. ’s Zondagmorgen om 9 uur worden we gebeld dat hij rustig is ingeslapen. Schoonvader is 86 jaar geworden. Het is 4 januari 2009. Vandaag is ook één van zijn dochters jarig en ’s avonds wordt er een nieuwe achterkleinzoon geboren. Een aan alle kanten memorabele dag.

Voor ons is het de eerste keer dat we een begrafenis moeten regelen. Het is de eerste van onze 4 ouders en voor onze kinderen de eerste grootouder. Een tijdperk is afgesloten.’s Avonds gaan we aan de slag met adressen. Er is geen adresboekje, dus we zoeken alles uit. De volgende avond worden met de dominee de liturgie en de liederen uitgezocht. Alles gebeurt in harmonie en na afloop drinken we gezellig een biertje met elkaar. Zo mooi dat dit kan. Op vrijdagmiddagmiddag nemen we in de kerkdienst afscheid. Het is een mooie dienst. Een goede vriend van de familie haalt herinneringen op aan hoe hij was. Er wordt muziek gedraaid van Frank Sinatra, I did it my way.

Zo was hij ten voeten uit. Tijdens het uitdragen van de kerk wordt van Nynke Laverman, Halleluja

in het Fries gespeeld. Dit is een vertaling van Leonard Cohen zijn lied Halleluja.  Een lied vol emotie en met passie gezongen, een kâld en brutsen Halleluja. Zo is het precies.